Nussortut ukiuni kingullerni amerlanerulersimapput. Tamanna ilaatigut atugarissaarnikkut amigaateqarnermik Kalaallit Nunaannilu tjenestemandit soraarnerussutisiaasa ikinnerunerannik pissuteqarput. Nussornerit unitsissagutsigit qaangerniagassaq inuiaqatitsinnullu ajortumik sunniutaasut pillugit oqallittariaqarpugut.
Kalaallit Nunaanniit Danmarkimut inuit 300-400 ukiut tamaasa nuuttarput. Atugarissaarnitsinni amigaataasut amerlasuunit tikkuarneqarput – peqqinnissaqarfiup ajalusooqqarnera, isumaginninnikkut iliuuserineqartut amigarnerat kiisalu meeqqanut innarluutilinnut nappaataannillu suussusersiffigineqarsimasunut neqeroorutit amigaateqarnerat. Pissutaasut tamarmik tunngavissaqarput ilisimaneqarlutillu.
Naalagaaffeqatigiinni killeqanngitsumik angalasinnaagaluarluta inuit tunniussaqarluarsinnaasut taamak amerlatigisut nuuttarnerat inuiaqatitsinnut ajoqutaavoq. Ilaqutariit, meeqqat, ernuttat aanaakkut aataakkullu avissaartariaqartut matumani pivarput.
Assaat pissarsiarisinnaasavut tamaasa pisariaqartippavut. Kinguaariit 1950-ikkut missaanneersut amerlapput atugarissaanerullu ilusaani toqqarsimasatsinni tunngaviusoq malillugu suliassanik tigusisussanik inersimasunik suleriaannarnik amerlasuunik pisariaqartitsilersussaallutik.
Amerlasuut Kalaallit Nunaanniit soraarninngoraangamik nuuttartut nalunngilarput. Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu soraarnerussutisiat nikingassutaannik tamanna pissuteqarpoq, kisianni aamma tjenestemandit soraarnerussutisiaannut.
Soraarninngoraanni Danmarkimut nuukkaanni tjenestemandisut soraarnerussutisiat marloriaatinngortinneqarsinnaanerat pillugu oqaluttuat ukiorpassuarni amerlasimaqaat. Tjenestemandit soraarnerussutisiaat Danmarkimi Kalaallit Nunaannit nalinginnaasumik qaffasinnerunera ilumoorpoq tamatumalu inuiaqatitsinnut qanoq ajoqutaanera qanorlu iliuuseqarfiginissaa pillugu ilisimasat tunngavigalugit oqallittoqarnissaa pisariaqartinneqarpoq.
Folketingimi qinikkatut naalagaaffimmi tjenestemandit akisussaaffigaavut. Taakku pingaarnertut tassaapput politiit inissiisarfinnilu nakkutilliisut, kisianni aamma eqqartuussivinni eqqartuussisut, allaffissornikkut sulisut allallu Naalagaaffiup ataani tjenestemandisut atorfeqartinneqartut ilaapput. Justitsministerimit qanittukkut neriorsuutigineqarpoq politiit inissiisarfinnilu nakkutilliisut aningaasarsiaat atajuartumik qaffanneqassasut, tamannalu tjenestemandit soraarnerussutisiaasa assigiilernissaannut iluaqutaassaaq.
Tjenestemandimi soraarnerussutisiat assigiilersinneqarnissaannut aningaasarsiat assigiilersinneqarnissaat aalajangiisuuvoq. Taamaammat Naalagaaffimmi sulisut allat Danmarkimi suleqatimik assingannik ilinniagaqarlutillu suliaqartut aningaasarsiaasa qaffanneqarsinnaanerat aamma misissorusupparput.
Naalagaaffimmi tjenestemandit saniatigut Namminersorlutik Oqartussani kommuninilu aamma tjenestemandeqarpoq tjenestemandinut assingusumik atugaqarlutik atorfeqartinneqartunik. Taakku ilaatigut tassaapput ilinniartitsisut perorsaasullu Kalaallit Nunaanni aningaasarsianut isumaqatigiissutit malillugit atorfeqartinneqartut. Kalaallit Nunaanni aningaasarsiat Danmarkimut sanilliullugit nalinginnaasumik appasinnerunerannut pingaarnertut tjenestemandisut ikinnerusunik soraarnerussutisiaqarnerannik pissuteqarpoq. Sulisut taakku aningaasarsiaat Naalagaaffimmut Folketingimullu toqqaannartumik tunngassuteqanngikkaluartut sunniutai tamatta malugisinnaavarput, tassalu Danmarkimut nuukkaanni tjenestemandisut soraarnerussutisiat amerlanerusinnaanerat pissutigalugu kalaallit Danmarkimi najugaqartut oqaluttuarisaanermi aatsaat taamak amerlatigimmata.
Nuuttartorpassuit qanoq attanneqarnissaat pillugu taamaammat oqallittariaqarpugut. Oqallinneq ilungersunartoq pisariaqartorli.
